Những gì giáo dục công lập không lo được, hãy để giáo dục làm.

Trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp, thì trước hết cần cải tổ hệ thống giáo dục công lập, làm cho ngân sách nhà nước được sử dụng thật hiệu quả.
LTS: Nhà giáo Dương Quốc Việt gửi đến Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam bài viết mới nhất của ông về một giải pháp chính sách nhằm cải thiện chất lượng giáo dục hiện nay.
AUM xin trân trọng cảm ơn thầy Dương Quốc Việt. Văn phong và nội dung bài viết thể hiện quan điểm, góc nhìn của tác giả; tiêu đề và tên các đề mục nhỏ trong bài viết do AUM đặt ra.
Trân trọng mời quý bạn đọc theo dõi.
Từ lâu xã hội đã đóng góp một nguồn tài chính không nhỏ cho lực lượng dạy học, thông qua việc học thêm và hệ thống các loại trường ngoài công lập. 
Thị trường dạy và học ngoài công lập này, từ gia sư đến giảng viên, đã góp phần làm nên sự ổn định thị trường dạy và học. 
Hoạt động dạy và học ngoài công lập mặc dù hầu như tự phát, nhưng rõ ràng nó đã đi theo dòng chảy của cơ chế thị trường. 
Có lẽ ngành giáo dục và xã hội cũng cần phải có tổng kết và đánh giá đầy đủ về thị trường này.

Làm những việc giáo dục công lập không làm nổi
Nhiều năm qua hoạt động dạy và học ngoài công lập đã tồn tại, phát triển một cách âm thầm, hiệu quả, linh hoạt.
Nó đã và đang song hành cùng hệ thống giáo dục công lập - một dòng chảy như được coi là chính thống và được hoàn toàn bao cấp bởi nhà nước. 
Trong nhiều năm qua hoạt động dạy và học ngoài công lập đáp ứng được nhiều nhu cầu của xã hội, từ việc bổ sung thêm kiến thức cho người học tại giáo dục công lập đến những trường lớp đào tạo nghề thay vì giáo dục công lập.

(Hình ảnh minh họa)

Mặc dù hoạt động dạy và học ngoài công lập dường như vẫn chỉ chủ yếu tận dụng những nguồn lực có nguồn gốc từ giáo dục công lập, tuy nhiên nó đã có những tác động không nhỏ vào chất lượng và tài chính của những cá nhân trong giáo dục công lập. 

Mặt khác, do hoạt động dạy và học ngoài công lập gắn bó với cuộc sống hơn, nên nó đã góp phần điều chỉnh nhiều vấn đề của giáo dục công lập.     
Cũng như nhiều khu vực ngành nghề trong các khu vực công, giáo dục công lập bị hạn chế bởi nhiều mặt. 
Đặc điểm nổi cộm của giáo dục công lập là hầu như nó được nuôi dưỡng bởi ngân sách nhà nước, tính quan liêu-bao cấp-bệnh thành tích rất nặng nề, lương trả còn rất thấp...,
Đặc biệt là giáo dục công lập rất chậm thay đổi so với các ngành nghề khác. Đây chính là những nguyên nhân chủ yếu khiến cho giáo dục công lập bị sa sút nghiêm trọng. 
Cũng chính từ nguyên nhân này, khiến người ta khó đánh giá được đầy đủ-khách quan về hiệu quả của mọi dự án nhằm thay đổi giáo dục trong những năm qua.   
Sự khác nhau căn bản giữa dạy - học ngoài công lập và giáo dục công lập, là ở chỗ nguồn thu từ hoạt động dạy học ngoài công lập là học phí, còn học phí từ giáo dục công lập gần như không đáng kể. 
Do cách tiếp cận của giáo dục công lập và những chính sách của nó, dường như đang làm tắc nghẽn dòng chảy tài chính của xã hội vào khu vực này. 
Vì vậy dòng chảy này bị phân nhánh thành những “con suối” nhỏ, một mặt chảy về giáo dục công lập vòng qua hoạt động dạy và học ngoài công lập bằng việc dạy thêm học thêm, mặt khác còn là những dòng chảy khác làm xói mòn giáo dục công lập và đạo đức xã hội.
Cần một cuộc "Khoán 10" trong giáo dục
Bài toán rất cơ bản của giáo dục công lập hiện nay, là phải làm sao trả lương cho những người giảng dạy ở mức có thể chấp nhận được, để họ toàn tâm với nghề. 
Rõ ràng trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp, thì trước hết cần cải tổ hệ thống giáo dục công lập, làm cho ngân sách nhà nước được sử dụng thật hiệu quả.

Xem thêm: tin tổng hợp hàng ngày.